ชื่อไทย
มะฮอกกานีใบใหญ่
ชื่อท้องถิ่น
มะฮอกกานี (ภาคกลาง)
ชื่อสามัญ
<p>Broad-leaf mahogany</p>
ชื่อวิทยาศาสตร์

Swietenia macrophylla King

สกุล
Swietenia
สปีชีส์
macrophylla
ชื่อพ้อง

Swietenia belizensis Lundell

Swietenia candollei Pittier

Swietenia krukovii Gleason

Swietenia macrophylla var. marabaensis Ledoux & Lobato

Swietenia tessmannii Harms

ชื่อวงศ์
MELIACEAE
กลุ่มพรรณไม้
ไม้ยืนต้น
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลำต้น ไม้ต้น ผลัดใบ สูง 15-30 ม. เปลือกล่อนเป็นแผ่น เมื่อแก่แตกเป็นร่องลึก สีเทาเข้ม

ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกชั้นเดียวปลายคู่ เรียงเวียน มีใบย่อย 6-12 ใบ เรียงตรงข้าม รูปรี รูปใบหอก หรือรูปใบหอกแกมรูปรี กว้าง 3.5-5 ซม. ยาว 9-15 ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนเบี้ยว  ขอบเรียบ  แผ่นใบค่อนข้างหนาคล้ายแผ่นหนัง เกลี้ยงทั้ง 2 ด้าน เป็นมัน  

ดอก เป็นช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ออกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ยาว 6-15 ซม. ดอกสีเหลืองอ่อนหรือสีเหลืองอมเขียว มีกลิ่นหอม กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอก 5 กลีบ รูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับ ขนาด 6-7 มม. ปลายมน ขอบมีขน เกสรเพศผู้ 8-10 เกสร ก้านชูอับเรณูเชื่อมติดกันเป็นหลอด รังไข่อยู่เหนือวงกลีบ   

ผล แบบผลแห้งแตกตามยาวจากโคนสู่ปลาย ทรงรูปไข่ สีน้ำตาล ยาวประมาณ 10-16 ซม. เปลือกหนาและแข็ง ก้านผลชูตั้งขึ้น  

เมล็ด สีน้ำตาล ค่อนข้างแบน มีปีกบาง เมล็ดรวมปีกยาว 8-13 ซม. มีเมล็ดจำนวนมาก 

สภาพนิเวศ
กลางแจ้ง
สภาพนิเวศวิทยา

มะฮอกกานีใบใหญ่เป็นพรรณไม้ขต่างประเทศ มีการนำมาปลูกทั่วไปในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

 

ถิ่นกำเนิด

อเมริกาเขตร้อน ตอนกลางและตอนใต้จากเม็กซิโกถึงเปรูและบราซิล

การปลูกและการขยายพันธุ์

ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

อัตราการเจริญเติบโตเร็ว
ดินดินทุกสภาพ
แสงแดด: ตลอดวัน
น้ำ: ปานกลาง ทนแล้งได้ดี

ระยะเวลาการติดดอก
มีนาคม-มิถุนายน
ระยะเวลาการติดผล
พฤษภาคม-พฤศจิกายน
ประเภทการใช้ประโยชน์
สมุนไพร,พืชประดับ,พืชใช้เนื้อไม้,พืชให้ร่มเงา

เนื้อไม้ สามารถนำไปสร้างบ้านและเครื่องใช้ได้

เมล็ด นึ่งให้สุกบดเม็ดรับประทานแก้ไข้ตัวร้อน

เปลือก ฝนทาสมานแผล และต้มดื่มเพื่อเจริญอาหาร

แหล่งอ้างอิง

ฉัตรชัย เงินแสงสรวย, รัมภ์รดา มีบุญญา, ปวีณา เวสภักตร์, ณัฐนนท์ มีพรหม, สิริพร ชดช้อย, วีรีศา บุญทะศักดิ์ และจามิกร วงศ์จิ้ว. 2562. พรรณไม้ในวังสระปทุม. มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์, กรุงเทพฯ.

สำนักพิมพ์บ้านและสวน. 2558. “มะฮอกกานีใบใหญ่”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://book.baanlaesuan.com/plant-library/brazilian-mahogany/ (7 ธันวาคม 2559).

Flora of Pakistan. “Swietenia macrophylla”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.efloras.org/florataxon.aspx?flora_id=5&taxon_id=242414433 (7 ธันวาคม 2559).

POWO (2019). Plant of the World Online. Facilitated by the royal Botanic Gardens, Kew. Published on the Internet, https://powo.science. kew.org/. Retrieved 8 August 2022.

TPL. 2013. The Plant List Version 1.1.Published on the Internet; Available Source: http://www.theplantlist.org/ (accessed 1st January), August 8, 2022.

Useful Tropical Plants. 2017. “Swietenia macrophylla”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://tropical.theferns.info/viewtropical.php?id=Swietenia+macrophylla (7 ธันวาคม 2559).

รายการรูปภาพ

กลับหน้ารายการพรรณไม้