ชื่อไทย
ผักไผ่
ชื่อท้องถิ่น
ผักแพว ผักไผ่ (เหนือ)/ จันทน์โฉม(นครราชสีมา)/ พริกม้า (อีสาน)/ หอมจันทน์(พระนครศรีอยุธยา)
ชื่อสามัญ
Vietnamese coriander
ชื่อวิทยาศาสตร์

Persicaria odorata (Lour.) Soják

สกุล
Persicaria
สปีชีส์
odorata
ชื่อวงศ์
POLYGONACEAE
กลุ่มพรรณไม้
ไม้ดอก
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ลำต้น พืชล้มลุก อายุหลายปี สูงได้ถึง 50 ซม. ลำต้นค่อนข้างกลมเส้นผ่าศูนย์กลาง 2-3 มม. ลำต้นตั้งตรง หรือทอดขนานคล้ายไม้เลื้อยไปตามดิน มีข้อปล้องชัดเจน ข้อบริเวณใกล้โคนต้นงอกรากได้มากและหนาแน่น แตกกิ่งก้านสาขาได้มาก ยอดอ่อน กิ่ง มีสีเขียวอมแดงหรือน้ำตาลแดง มีขนละเอียดประปราย เมื่อแก่สีเขียว ผิวเกลี้ยง

ใบ ใบเดี่ยวออจากข้อแต่ละข้อ เรียงแบบเวียน ก้านใบสั้น ยาว 0.5-1.0 ซม. บริเวณข้อติดกับโคนก้านใบมีปลอกเป็นแผ่นบางหุ้ม แผ่นใบรูปไข่ยาวหรือรูปใบหอก กว้าง 1.5-2.5 ซม. ยาว 7-15 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบสอบแคบ ขอบใบเรียบ ผิวใบเกลี้ยงหรือมีขนประปราย เส้นใบกลางชัด เส้นใบข้างจาง

ดอก ดอกออกเป็นช่อคล้ายหางกระรอก แยกแขนงปลายยอดหรือกิ่ง มีใบประดับรูปกรวยค่อนข้างยาว ขอบมีขนยาว ช่อดอก ยาว 10-20 ซม. ดอกย่อยสีขาวหรือขามอมชมพูม่วง ดอกสมบูรณ์เพศ วงกลีบ 5 กลีบ เกสรเพศผู้ 8 อัน รังไข่นูนเหนือฐานวงกลีบรวม

ผล ค่อนข้างกลม มีสามมุม มีเนื้อหุ้ม ยาวประมาณ 1.5 มม. โคนและปลายค่อนไปทางแหลม ผิวเกลั้ยงเป็นมัน เมื่อสุกสีน้ำตาลอมดำ

เมล็ด ขนาดเล็กมาก

สภาพนิเวศ
กลางแจ้ง,ร่มรำไร
สภาพนิเวศวิทยา

ใกล้บริเวณแหล่งน้ำในป่า พื้นที่ล่างในแหล่งเพาะปลูก เช่น นาข้าว ริมคูคลอง หนองบึง ริมลำธาร มีความชุ่มชื้นสูง จนถึงบนพื้นที่สูง 1,000 ม. จากระดับทะเลปานกลาง

ถิ่นกำเนิด

เอเชียตะวันออกเฉียงใต้

การกระจายพันธุ์

ทุกประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

การปลูกและการขยายพันธุ์

ปักชำกิ่งที่มีรากติด เพาะเมล็ด

ประเภทการใช้ประโยชน์
อาหาร,สมุนไพร,พืชเศรษฐกิจ

ทั้งต้น กินเป็นผักสด ผักเคียงกินกับยำ ลาบ และเป็นเครื่องเทศ

ใบ ช่วยเสริมสร้างภูมิต้านทาน ช่วยชะลอวัย ป้องกันและต่อต้านมะเร็ง ช่วยป้องกันโรคหัวใจ ช่วยเจริญอาหาร ช่วยทำให้เลือดลมในร่างกายเดินสะดวก รักษาโรคหวัด ช่วยในการขับถ่าย ป้องกันและแก้อาการท้องผูก และช่วยป้องกันมะเร็งลำไส้ใหญ่ แก้ลม ขับลมในกระเพาะอาหาร แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ แก้ท้องเสีย อุจจาระพิการ แก้อาการเจ็บท้อง รักษาโรคตัวจี๊ด รักษาริดสีดวงทวาร รักษาโรคตับแข็ง ลดอาการอักเสบ แก้ตุ่มคัน ผดผื่นคันจากเชื้อรา เป็นกลากเกลื้อน บำรุงเลือดลมของสตรี

ราก ช่วยบำรุงประสาท ช่วยรักษาหอบหืด ช่วยแก้อาการไอ ช่วยรักษาโรคกระเพาะอาหาร ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย ช่วยรักษาอาการปวดข้อ ปวดกระดูก

ดอก  ช่วยขับเหงื่อ รักษาโรคปอด

แหล่งอ้างอิง

มูลนิธิโครงการหลวง. 2552. องค์ความรู้เรื่องพืชป่าที่ใช้ประโยชน์ทางภาคเหนือของไทย เล่ม 2. อมรินทร์พริ้นติ้ง แอนด์พับลิชชิ่ง จำกัด. กรุงเทพมหานคร.752 น.

ThaiHerbal.org. 2015. “ผักไผ่”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://thaiherbal.org/1512 (29 ตุลาคม 2559).

The Plant List. 2013. “Persicaria odorata (Lour.) Soják”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2572588 (29 ตุลาคม 2559).

รายการรูปภาพ

กลับหน้ารายการพรรณไม้