Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall. ex Nees  

Andrographis paniculata var.glandulosa Trimen

Justicia paniculata Burm.f.

ลำต้น เป็นไม้ล้มลุก สูง 30-60 ซม. ลำต้นมีลักษณะเป็นเหลี่ยมมีสีเขียว แตกกิ่งแขนงเป็นพุ่มเล็ก ๆ

ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกเรียงตรงข้ามกัน รูปไข่กว้าง 2-3 ซม.  ยาว 4-8 ซม. ปลายใบแหลม โคนใบมน ขอบใบเรียบแผ่น ใบเรียบเกลี้ยง มีสีเขียว

ดอก ออกเป็นช่อตามซอกใบและปลายกิ่ง ดอกมีขนาดเล็ก สีขาว กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ มีขน กลีบดอกเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 2 ปาก ปากล่าง 2 แฉก แคบกว่าปากบน แฉกบนทั้ง 3 แฉก มีทางยาวสีแดงเข้มพาดอยู่

ผล เป็นฝักแห้งแตกเป็น 2 ซีก ปลายแหลม มีสีเขียวอมน้ำตาล

สามารถพบได้ทั่วไปในทุกภาค เติบโตได้ดีในทุกชนิดดิน โดยเฉพาะพื้นที่ลุ่มที่ดินมีความชื้นมาก

มีถิ่นกำเนิดมาจากในแถบประเทศทางเอเชียตะวันออก และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

พบแพร่กระจายทั่วทวีปเอเซีย

ขยายพันธุ์โดยการเพาะเมล็ด

ทั้งต้นและใบก่อนออกดอก มีรสขม เป็นยาแก้เจ็บคอ แก้ท้องเสีย แก้ไข้ แก้หวัด แก้ปวดอักเสบ แก้บิด เจริญอาหาร

ใบ มีรสขมบดผสมน้ำมันพืช  ทาแผลน้ำร้อนลวก ไฟไหม้  ใบสดนำมาเคี้ยวกลืนน้ำ แก้คออักเสบ เจ็บคอ

ไม่ควรกินติดต่อกันนาน ผู้ที่เป็นโรคหัวใจ ความดันโลหิตต่ำ ไม่ควรใช้ และผู้ที่เจ็บคอจากเชื้อแบคทีเรีย คอมีตุ่มหนอง ไข้สูง ไม่ควรใช้ฟ้าทะลายโจร

คณะกรรมการวิชาการดำเนินงานส่วนสวนสมุนไพรพืชสวนโลก. 2549. สวนสมุนไพรในงานมหกรรมพืชสวนโลก 2549. พิมพ์ครั้งที่ 1. บริษัท สามเจริญพาณิชย์ (กรุงเทพฯ) จำกัด. กรุงเทพมหานคร. 464 น.

Puechkaset.com. 2016. “ฟ้าทะลายโจร”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://puechkaset.com/ฟ้าทะลายโจร/ (24 ตุลาคม 2559).

ThaiHerbal.org. 2014. “ฟ้าทะลายโจร”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://thaiherbal.org/100 (24 ตุลาคม 2559).

The Plant List. 2013. “Andrographis paniculata (Burm.f.) Nees”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2637069 (4 มิถุนายน 2560).