ชื่อไทย
กะออม
ชื่อท้องถิ่น
กะแยง(ตะวันออกเฉียงเหนือ) / ผักแขยง(กลาง,ตะวันออกเฉียงเหนือ)
ชื่อวิทยาศาสตร์

Limnophila geoffrayi Bonati

สกุล
Limnophila
ชื่อพ้อง

ไม่มี

ชื่อวงศ์
PLANTAGINACEAE
กลุ่มพรรณไม้
ไม้ดอก
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้น ไม้ล้มลุกฤดูเดียว สูง 10-35 ซม. ลำต้นเรียวยาว ตั้งตรง กลมกลวง อวบน้ำ มีขนหนาแน่น ทั้งต้นมีกลิ่นหอมฉุน เผ็ดร้อน 

ใบ ใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม ทุกข้อ ตลอดลำต้น รูปขอบขนานแกมใบหอก รูปขอบขนานหรือรูปไข่แกมวงรี กว้าง 3-10 มม. ยาว 1-3 ซม. ขอบใบหยักมนแกมฟันเลื่อย ปลายใบแหลม โคนใบห่อติดลำต้น ไม่มีก้านใบ 

ดอก ดอกช่อกระจะออกที่ซอกใบและปลายกิ่ง ออกพร้อมกันทั้งต้น ดอกย่อย 2-10 ดอก ดอกเป็นรูปหลอดเล็กๆคล้ายถ้วย รูปกรวย ยาว 0.5 นิ้ว ปลายบานเล็กน้อย แยกออกเป็น 4 กลีบ กลีบดอกสีม่วง ผิวด้านนอกเรียบ ผิวด้านในตอนล่างของกลีบดอกมีขน 

ผลและเมล็ด ผลแห้งแตกได้ รูปกระสวย เมล็ดรูปร่างกลมรี สีน้ำตาลดำ ขนาดเล็กมาก ชอบขึ้นบริเวณที่มีน้ำขังเล็กน้อย เป็นวัชพืชในนาข้าว ชาวอีสานใช้ใส่ในแกงต้มปลา อ่อมต่างๆ มีกลิ่นหอม ช่วยดับกลิ่นคาว

สภาพนิเวศ
กลางแจ้ง
สภาพนิเวศวิทยา

พบขึ้นเองตามคันนา นาข้าว ตามบริเวณที่ชื้นแฉะและริมคูน้ำ

ในไทยพบทางภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคตะวันออก ขึ้นตามที่โล่งที่ชื้นแฉะ ความสูงไม่เกิน 200 ม.

ถิ่นกำเนิด

กัมพูชา ลาว ไทย เวียดนาม

การกระจายพันธุ์

พบในภูมิภาคอินโดจีน

การปลูกและการขยายพันธุ์

ใช้เมล็ด

ประเภทการใช้ประโยชน์
อาหาร,สมุนไพร

ทั้งต้น เป็นยาขับน้ำนม ขับลม และเป็นยาระบายท้อง น้ำคั้นจากต้นใช้แก้ไข้ แก้คัน ฝี และกลาก แก้อาการบวม เป็นยาระบายอ่อนๆ แก้พิษงู ทั้งต้นแห้ง ที่เก็บไว้นาน 1 ปี ต้มน้ำดื่ม แก้พิษเบื่อเมา

ทั้งต้น รับประทานเป็นผักสดร่วมกับน้ำพริก ส้มตำ ลาบ ก้อย ซุปหน่อไม้ หรือนำไปเป็นเครื่องปรุงรสและแต่งกลิ่นสำหรับ แกงอ่อม แกงหน่อไม้ ต้มส้ม

แหล่งอ้างอิง

ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี. 2553. “ผักแขยง”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.phargarden.com/main.php?action=viewpage&pid=55 (25 พฤษภาคม 2560).

สถาบันวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยราชภัฏลำปาง. “ผักแขยง”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://area-based.lpru.ac.th/veg/www/Native_veg/v204.htm (25 พฤษภาคม 2560).

สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการอนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยานแห่งชาติ สัตว์ป่า และพันธุ์พืช. 2559. "กะออม". [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.dnp.go.th/botany/detail.aspx?wordsnamesci=Limnophila0geoffrayi0Bonati (25 พฤษภาคม 2560).

Kew Science,The Royal Botanic Gardens. “Limnophila geoffrayi Bonati”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา http://www.plantsoftheworldonline.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:804316-1 (25 พฤษภาคม 2560).

The Plant List. 2013. “Limnophila geoffrayi Bonati”. [ระบบออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2497805 (25 พฤษภาคม 2560).

กลับหน้ารายการพรรณไม้